12-Боб - Гувоҳ. Ўзбек тилида Аудио китоб Онлайн
“Скелет” етиб келди.
Шундай ном билан Годдар ва Дюваль Лемьени аташган. Уларнинг айтишига кўра, Лемьенинг “фақат суяги бор, юраги йўқ”. Ҳозир у шу ерга келади.
Годдар балкондан майдонга вертолёт қўнганини, ундан новчадан келган, ориқ одам чиқиб, уни олиб келиш учун юборилган ҳеч бир белгисиз бўлган машинага ўтирганини кўрди. Машинада кўп юриш мўлжалланмаганди, чунки майдон “Соверен Плейс” — зебо кўринишга эга бўлган кўп
хонадонли комплексдан юз метрча узоқда жойлашган эди. Бу комплекс Рэмзи оиласи учун (шунингдек, масалан, Монаконинг маликаларидан бири учун ҳам) баъзида яшаш уйи бўлган.
Годдарнинг аниқлашича, Рэмзининг яна тўртта уйи бўлган. Бири — Алексанлрияда, Рафик катта бўлган Ўртаер денгизининг жанубий қирғоғида. Иккинчиси – Қоҳирага яқин шаҳарда, “Блю Найл Холдингз” асосий офисидан узоқ бўлмаган Маади шаҳридаги ҳашаматли уй. Учинчиси — Швейцариянинг Даво шаҳридаги қимматбаҳо қаср. Бу уйни Рафик кўпинча ижарага топширар эди, чунки эндиликда лижада кўп учиш унинг соғлиғи учун зарар эди. Ва ниҳоят, майдони қирқ гектарга тўғри келадиган ва Клодеттнинг қадрдон шаҳри ҳисобланмиш Парижга яқин жойлаш‑
ган ажойиб уй. Бу ерда оила аъзолари ўзларининг кўп вақт‑
ларини ўтказар эдилар.
Монте-Карлодан уй сотиб олиш фикри Клодеттдан келиб чиққан. Буни Годдар уларнинг шахсий ошпазидан билиб олди. Отишма вақтида ошпаз ўз хонасида ўтирган
экан. “Бу ерда Клодетт аристократлар жамиятига хос тарзда ҳаёт кечирган”, деб ҳикоя қилади ошпаз. Клодетт кўплаб ўзининг бой ва бадавлат дўстларини қабул қилиш учун кат‑
та ва шинам уй бўлишини истаган. Бомонд вакиллари ёзда дам олгани келганларида, Клодетт уларга ўз маконини мақтаниб кўрсатишни жуда яхши кўрарди.
Телефон жиринглаб қолди. Годдар гўшакни кўтарди. Сўнг қаттиқ овозда:
— У келмоқда! — деди ва ҳаммани ташқарига чорлади.
Икки марта қайтаришнинг зарурати йўқ эди. Скелет билан учрашишга ҳеч кимнинг истаги йўқ эди. Полициячилардан ҳар бири у билан қачонлардир бирга ишлашга тўғри келган. Шунинг учун ҳамма одамлар — расмга тушираётганлар, бармоқ изларини олаётганлар, қотиллик жойини ўлчаб турганлар, ўқларни йиғаётганлар имкон қадар тезроқ ишларини тугатдилар. Асбоб-анжомларини жой-жойига солиб, хонани тарк этишга шошилдилар. Аслида улар ўз ишларини якунлаб бўлгандилар. Улар жасадларни олиб чиқиб бўлган, энди майда-чуйда ишлар билан банд эдилар. Агар улар керак бўлиб қолсалар, қайтиб келишлари мумкин. Эндиликда эса улар кетиш мумкинлигидан хурсанд эдилар, шу жумладан Дюваль ҳам.
Бир неча дақиқадан сўнг лифт эшиги очилиб, Лемье чиқиб келди.
— Жаноб инспектор, хуш келибсиз, — деди Годдар.
Лемье саломга алик қайтармади. Ҳеч нима демади. Жилмаймади ҳам. Ҳаттоки Годдарнинг узатган қўлини сиқиб ҳам қўймади. У дарҳол меҳмонхонанинг у томонидан бу томонига юра бошлади — секин ва ўйланиб, баъзида эгилиб, қон изларини ва мел билан қилинган чизиқларни ўр‑
ганди. Уни, айниқса, отилган ўқларнинг бурчаклаб йўнал‑
ганлиги қизиқтирди.
— Бўлганингиздан кейин мен сизга рўпарадаги хо‑
нани кўрсатаман. Қотил ёки қотиллар бу хонадан фойда‑
ланганлар, — деб таклиф қилди кузатиб турган Годдар. — Менинг одамларим у ердан милтиқ ва нишон топиб олдилар.
Лемье жим турарди. У отилган гильзаларни санаб чиқди. Сўнгра у девордаги, китоб жавонидаги, стол, стуллардаги ва диванлардаги ўқ изларини кўришга киришди. Дераза‑
дан рўпарадаги бинога, эҳтимол, ўқ отилиши мумкин бўл‑
ган жойга қаради.
— Гильзаларда, афсуски, бармоқ излари йўқ, — деб давом эттирди гапини Годдар.
Лемье бу сафар ҳам индамади. Атрофда сукунат.
Годдар уни кузатиб турарди. Лемье жуда новча ва ниҳоятда ариқ эди. Эгнига кийиб олган қора лондон плаш суяк елкаларидан кафан каби осилиб турарди. Унинг юзи узунчоқ, хўмрайган эди. Лемьенинг ёши 62да бўлиб, Годдарнинг отаси билан тенг эди. Лемьенинг боши ҳам Годдарнинг отасиники каби кал бўлиб, фақатгина қулоғининг устидан уч-тўрт дона толадан иборат соч осилиб турарди. Қирра бурун остида — кичкинагина оқ тушган учбурчак мўйлови бор эди.
Ҳаммасидан ҳам Лемьенинг кичкинагина, қўй кўзла‑
ри Годдарнинг жиғига тегарди. Юксак интеллект ва аф‑
сонавий фотографик хотирага эга кўзларда ҳеч қандай илиқлик, ёки қурбон бўлганларга, унинг оила аъзоларига нисбатан ҳамдардлик, қолаверса, ушбу қотилликнинг айбдорларини аниқлаб, жазога тортиш учун меҳнат қи‑
лаётган одамларга нисбатан миннатдорлик руҳи асло на‑
моён бўлмасди.
“Бундай шафқатсиз, золим одам бутун Европада қандай қилиб юксак мартабага эга бўла олиши мумкин?” — деган саволни Годдар ўзига ўзи берди. Ҳа, у очиб ташлаган жиноий ишларни бутун дунё криминалистлари ҳамон ўрганиб келмоқдалар. Ташлаб қўйилган ва охирида йўқ бўлиб кетган бошқа жиноий ишлар–чи? Нега энди гап
“буюк” Марсель Лемье ҳақида бораётганда, очилмаган ёки ниҳоясига етказилмаган жиноий ишлар эътиборга олинмаслиги керак?
— Қотиллик содир этилган жойнинг ҳиссини ва ҳатто‑
ки ҳидини мен қанчалик яхши кўришимни сизга ифодалаб беролмайман, — ниҳоят деди Лемье хонада у ёқдан–бу ёққа юрар экан. — Бу уста Моне ёки Монега ўхшаган рассомнинг ажойиб тасвири сингаридир. Жаноб Годдар, бу пуантилизмдир. Яқиндан бирор деталь, бирор тасвир ран‑
ги ҳеч қандай маънога эга эмасдай. Мана, сиз орқага бир қадам ташлайсиз ва кўзингизни юмиб бутун тасвирни та‑
саввур қилиш учун тўхтайсиз. Ана шунда арзимас икир-чикирлар сизга ёрқин, шафқатсиз, қизиқ тарихни ҳикоя қилади. Айнан шундай буюк детективлар доимо йўл тут‑
ганлар. Улар кўзни юмиб ва қалбни ўлдириб, ҳикоя орти‑
дан оғишмай борганлар.
Годдар жавоб қилмади. Лемьега нисбатан унинг бутун нафрати қўзиди. Эндиликда Лемьега таъриф беришда, Год‑
дар салбий хислатлар рўйхатига яна унинг такаббурлиги‑
ни ва улуғлик савдосини қўшиши мумкин.
Энди Скелет ярим йил олдин Париж қўриқчилик фирмаси томонидан бутун квартира бўйлаб ўрнатилган мини камераларни ўрганарди.
— Барча камераларнинг ёзувлари тайёрланган, — деди Годдар савол берилишини кутиб ўтирмай. — Ёзувлар рақамли, вақти кўрсатилган. Уларда ҳаммаси қайд қилин‑
ган: Рэмзининг Марван билан суҳбатлашгани. Рэмзининг қандай отилгани. Танқўриқчиларининг ўлдирилгани. Мар‑
ваннинг қандай қилиб уларнинг қуролини олгани. Ҳаммаси шу ерда. Ҳа, айтгандай, мен баллистика ҳисоботини олдим. “Меридьен” меҳмонхонасидаги жасадларнинг ҳеч бўлмаганда, иккитасида — уларнинг пистолетининг ўқла‑
ри аниқланди. Шубҳасиз, Марван отган.
Лемье тўхтаб, бошини кўтарди.
Лемьенинг қизиққанлигини кўрган Годдар руҳланиб кетиб, қўшиб қўйди:
— Муаммо шундан иборатки, камералар нима юз берганлигини кўрсатади холос, лекин нега бундай бўл‑
ганлигини айтмайди. Овоз йўқ. Рафик Рэмзи ўз ҳаётининг сўнгги дақиқаларида нималар деганини фақатгина Мар‑
ван Аккад билади. Телефон орқали сизга маълум қилга‑
нимдай, менинг ишончим комилки, адашмасам сизники ҳам, — бўлиб ўтган мудҳиш қотилликка фақатгина Марван ойдинлик кирита олади.
— Жаноб Годдар, сиз уни топдингизми? — сўради Лемье қандай жавоб бўлишини билиб турган бўлса ҳам.
— Йўқ ҳали, — деди Годдар, — лекин биз унинг изига тушдик.
— Қандай қилиб?
— Одам ташиш билан машғул бир компания машина йўқолганлиги тўғрисида хабар берди. Такси ҳайдовчи‑
си сўнгги бор “Меридьен” меҳмонхонасидан қўнғироқ қил‑
ган. Уни топа олмаяптилар, унинг ўзи ҳам қўнғироққа жа‑
воб қилмаяпти. Меҳмонхона менежерининг таъкидлаши‑
ча, ғарб томонга машина йўл олганлигини унинг ўзи шах‑
сан кўрган экан.
— Франция томонгами? — аниқлик киритди Лемье.
— Эҳтимол, шунақага ўхшайди, — жавоб қилди Год‑
дар. — Ҳозир менинг одамларим кўчада ўрнатилган ка‑
мераларни текширмоқдалар. Камералар машина ўтиб кетганлигини белгилаб олган бўлсалар, ажаб эмас.
Барча жойларга камералар ўрнатиш — бу бой — бадав‑
лат мамлакат шаҳар ўзига раво кўриши мумкин бўлган юқо‑
ри технологиялардан биридир. Монте-Карлода ҳамма ерга камералар ўрнатилган. Сени камерага туширмасларидан бир қадам ҳам қўя олмайсан. Ҳар доим ҳам қотилликнинг олдини олиб бўлмайди, бироқ камералар орқали юз берган қотилликни қайта кўриб, айбдорларни топиш жуда осон.
— Меҳмонхона менежери кетаётган таксини қачон кўрган?
— Тахминан икки соатча олдин, — деди Годдар.
— Марванни ҳам шаҳарда бошқа кўришмаганми?
— Йўқ.
— Ницце аэропортида ҳам уни кўришмаганми?
— Йўқ.
— Каннада–чи?
— Йўқ.
— Йереда–чи?
Хонада у ёқдан–бу ёққа юраётган Лемье бирдан кескин тўхтади.
— У Марсельга йўл олмоқда, — деди у. — Мени зудлик билан аэропорт хавфсизлик хизмати бошлиғи билан уланг, тезроқ!
Guvoh 12-bob D-McDowell. Kitob O'zbek tilidagi yaxshi Audiokitob Online
