9 - боб
Менинг бобом жуда машҳур инсон бўлган ва кун-фу Халқаро федерацияси (КФХФ) орқали таълим олишимни маблағ билан таъминлаган эди. Кун-фу Халқаро федерациясининг штаб-квартираси Женевада жойлашган бўлиб, КФХФ вакиллари амалий машғулотларимни Лондонда жаноб Чжон раҳбарлиги остида давом эттиришимга имкон яратиб берди. Жаноб Чжан жуда меҳрибон ва қувноқ инсон, кўп йиллик тажрибага эга бўлган кун-фу устаси. Аммо кейин маълум бўлишича, кўплаб техникавий усулларда мен ундан анчагина устун эканман. Бироқ жаноб Чжон бошчилигида ўтадиган машғулотдаги интизом олий даражада бўлган, бу эса менинг муваффақиятли таълим олишимнинг сабабчисига айланди. Тез орада мени кун-фу мактаби устозининг ассистенти қилиб тайинлашди. Ўша ерда мен Ямайкалик Кинсгелий билан танишдим. У ҳам кун-фу жанговар санъатини яхши эгаллаган экан. Кинсгелий менинг биринчи ҳақиқий дўстим бўлди.
Гарчанд жаноб Чжон кўп нарсада мени чегаралаб қўймаган бўлса-да, кун-фу мактабидаги интизом мени кўча боласи бўлишдан эҳтиёт қиларди ва турли муаммолардан асраб-авайларди. Шундай бўлса-да, мактабдаги интизом, бобомнинг мактабидаги онгимда муҳрланиб қолган кун-фу жанговар санъатини ўрганишдаги ҳақиқий таълимнинг қатъий кун тартибига мос келмасди. Олдинги давримни эслар эканман, қатъий итоат этишга ўрганиб қолган мустаҳкам иродага, бобом сингари талабчан инсонга муҳтож эканлигимни тушундим. Зарур бўлган принципиаллик ва сабот-матонатни маълум даражада устозларимни бирида топдим. Жаноб Сайзер диний таълим учун жавоб берарди. Менимча, ҳамма болалар уни ёмон кўришарди. У жуда талабчан эди, ҳар қандай тентакликни ёмон кўрарди ва ўзи билан ҳазиллашишга ижозат бермасди. Мен ҳар доим катталарни қилганман, лекин жаноб Сайзер мен чиндан ҳам ҳурмат қилиб, эъзозлаган ўқитувчилардан эди. Унинг дарслари менга ёқарди. Бобом дунёвий динлар ҳақида менга кўп айтиб берган. Мен эътиқодларнинг турлича амалиёти ва системаси ҳақидаги воқеаларни диққат билан тинглардим. Ҳар бир одамнинг юрагида жойлашган ҳақиқий худо, жумладан, Ци ягона ва ҳақиқий худо ҳисобланганини яхши тушунардим. Ҳозиргидек эсимда, жаноб Сайзер бизга Иброҳим ҳақидаги Муқаддас Китоб ҳикоялари, шунингдек, Иброҳим ўз ўғли Исҳоқни қурбонликка келтиришга тайёр бўлгани ҳақидаги воқеаларни сўзлаб берган. Иброҳим ўз Худосига сидқидилдан итоат этган ва ўғлини Худога бағишлаб, мардлик намоён қилди. Бу воқеа қалбимни изтиробга солди ва Муқаддас Китобни ўқишга қизиқиш уйғотди. Қачонлардир албатта Муқаддас Китобни олиб, бу ажойиб китобдан яна бошқа кўп нарсаларни ўқиб чиқаман, деб ўзимга ваъда бердим.
КФХФ қарамоғида бўлганим учун жанговар санъатнинг турли усуллари бўйича ўтказиладиган халқаро мусобақаларда қатнашишим мумкин эди. Бундай мусобақалар кўпинча Осиё давлатларида ўтказиларди, шунинг учун у ерда бобомни тез-тез кўриб турардим. Бобом мен ғолиб келишимга катта пул тикишини билардим, мен уни уялтириб қўймасликка ҳаракат қилардим. Ҳар йили мен Хитойга қайтиб, бобомдан жанговар санъатнинг янги ўрганиш мақсадида у ерда икки-уч ой қолардим. Эндиликда бобом мени урмасди, аммо мен аввалгидай сўзсиз итоат этардим.
Ўн етти ёшга тўлганимда, Лоуси мени ҳаётда учрайдиган синовлардан ўтказа бошлади. Кунларнинг бирида Цзянсига қарашли қишлоқлардан бири Наньчанга бордик. Наньчан Поян кўлининг жанубий-шарқида жойлашган. Бу қишлоқ ўзининг кўча бандитизми билан “машҳур” эканлигини ўшанда билмаганман. Лоуси менга :
-“Ҳар доим огоҳ бўлгин! Кутилмаган нарсани кутгин”, - деб насиҳат берарди. Бирдан у қипяланғоч бўлиб ечинишимни буюрди. Мен ваҳимага тушдим. Шу ерданоқ кутилмаган ҳолатлар рўй бера бошлади. Мен бобомнинг кўзларига тикилиб боқдим. Минг афсуски, унинг буйруғи қатъий ва ҳеч қандай шикоятга ўрин йўқ эди. Буни олдиндан билардим. Бобом чўнтагидан ёзуви бор узун ўралган лентани олди ва менинг бўйнимга осиб қўйди. Лентада қуйидагича сўзлар ёзилган эди: “Хум ка чжань” (“Ҳаммангиз қирилиб кетинг!”) ва “Чжао ни нян дэ чжу цзун ши бадай” (“Ҳа сени онангни-ю бувингни... шундай-шундай қилай!”). Бундай уятсиз сўзлардан кўнглим айниб кетди.
Лоуси мени қоронғу кўчага итариб деди:
-Энди ўзинг кетасан.
Бобом нималарни ўйлаб қўйганини энди тушундим. Кўча бўйлаб эндигина бир нечта қадам ташлаган эдим, бир кампирни кўриб қолдим. Мени кўрган кампир тездагина уйига учиб кирди, эшикни ёпди ва зинжилаб қўйди. Кутилмаганда бақир-чақир, куракда турмайдиган гаплар билан сўкиниб, чамаси саккиз ёки тўққизта кўча безорилари менга кастетлар, яъни муштлашганда қўлланадиган, тешикларидан бармоқларни ўтказиб ушланадиган темир қуроллар билан ташланиб қолишди. Кўча ниҳоятда тор эди, бу эса менга жуда қўл келди, чунки улар ҳаммаси бирданига ҳужум қилолмас эди. Шу заҳотиёқ мен йўлбарс ҳолатига турдим. Безорилардан биринчиси менга чап томондан ташланди. Бир айланиб унинг ҳужумини қўлим билан тўҳтатдим ва шу заҳотиёқ ўнг оёғим билан унга зарба бердим. Биринчи безорининг ҳужумини қайтаришим биланоқ, қўлида кастет билан келаётган иккинчи безорини кўрдим. Чаққонлик билан яна бир айландим-да, рақибнинг кастетини узоққа тепиб юбордим. Унинг юзига чап томондан бир мушт туширган эдим, зарба шиддатли бўлди шекилли, йўлтўсар ўзидан кетиб, ётиб қолди.
Бор маҳоратимни ишга солишимга тўғри келди. Оёқларим билан тез-тез ҳаракат қилиб, кейинги рақибни кутиб олдим. У ўнг қўли билан юзимни нишонга олган эди, мен безорининг зарбасини чап оёғим билан қайтардим ва икки бармоғим билан унинг кўзига ҳужум қилдим. Рақиб ерга йиқилганда, мен унинг елкасидан платформа сифатида фойдаланиб, олдинга, бўшроқ жойга сакраб ўтиб олдим. Бу сафар менга қарши икки безори ҳужум қилди: бири ўнг қўли билан кўкрак қафасим – юрагимга зарба беришга уринган бўлса, бошқаси ён тарафимдан биқинимга чап оёғи билан тепмоқчи бўлди. Олдинига чап қўлимни кўтариб биринчи ҳужум қилувчининг зарбасини қайтардим, сўнгра орқа тарафдан мушт билан унинг чаккасига контратака уюштирдим. Шу заҳотиёқ пастга эгилдим ва бошқа рақибнинг оёқ зарбасига чап бердим. Ўзим эса - бир сакраб, ўнг оёғим билан унинг чотига тепдим. Кўча безориси чотини чангалланича, қаттиқ ингради.
Безорилардан яна биттаси мен томон югуриб ташланди. Мен товоним билан рақибнинг орқа миясига тепиб, уни учириб юбордим. Яна бошқаси тўғридан–тўғри кўкрагимни нишонга олиш мақсадида менга ташланди. Рақибимнинг танасини ёй сингари зўрлаб эгдим-да, тиззаларим билан унинг чотига бир неча бор тепдим. Безорилардан қолган иккитаси ҳужум қилишга журът этмади. Улар сўкиниб, қўлларидаги бўш шишаларни мен томонга улоқтиришди. Сўнгра жуфтакни ростлаб қолишди.
Озгина нафасимни ростлаб, олишув тугаганига ишонч ҳосил қилиш учун бироз кутиб турдим. Бирдан Лоуси пайдо бўлиб, менга таъзим қилди. Сўнг иккимиз ҳам у ердан жўнаб қолдик.
Кейинги йилларда бобом билан Наньчанда бир неча бор бўлдик, ҳар сафар кўча безорилари ва йўлтўсарлар билан олишиб жанг қилардик. Бу ерда мен аввалам бор ўзимга ҳар қандай жангда – у қандай бўлишидан қатъий назар, хоҳ қонуний, хоҳ ноқонуний бўлсин - ғолиб келишимни такрор ва такрор исботлардим. Бир куни бобом менга опера қўшиқчиларининг либосини кийиб олишимни буюрди. Биз у билан бирга тоққа кўтарилдик ва кичкина бир камбағал қишлоққа кириб келдик. У турли ранглар билан юзимни бўяди, оғир бир ридони елкаларимга ташлади ва шу ҳолатда кўчалар бўйлаб етаклаб юрди. Маҳаллий деҳқонларни жиғига тегиб, уриш бошлаш учун, ҳар хил сўкишларни айтишим ва уларни ҳақорат қилишимга ундади. Бобом мақсадига етди: жиғибийрон одамлар қўлларига илиганини олиб, менга ташланишди. Мен учун бешлик ва болта кўтарган бир тўда одамлар билан жанг қилиш жиддий синов бўлмади. Ҳақиқий муаммо имкониятларимни чеклаб қўйган оғир, ноқулай кийимда жанг қилиш эди. Чунки ярим яланғоч ҳолда олишишга ўрганиб қолгандим.
Бунга ўхшаш жанжалларнинг сабабчиси ҳар доим ҳам бобом бўлавермасди. Менинг Сюй Мин исмли амакивачча синглим бор эди. Бир куни саёҳат пайтида уни ўғирлаб, фоҳишабозлик билан шуғулланишга мажбур қилишибди. Бу каби жиноятлар Хитойда ҳар қадамда учраб туради. Сюй Мин жуда чиройли ва гўзал ёшгина қиз. Унинг насл-насабини билмаган одам учун, у енгилгина ўлжа бўлиб кўриниши мумкин эди. Сюй Минни “Триада” паноҳи остида ҳаракат қилувчи Шанхай борделларидан бирида қолдиришгани ҳақидаги хабар бизгача етиб келди. Юз берган нохуш воқеани бир неча бор оилавий кенгашимизда муҳокама қилдик ва Шанхайдаги дўстларимиз орқали муаммони бартараф этиб, Сюй Минни зудлик билан қўйиб юборишларига ишонч ҳосил қилдик. Бироқ кунлар кетидан кунлар ўтарди, аммо ҳеч қандай хабар йўқ эди. Ваниҳоят биз хат олдик. Бобом хатни ўқиб чиқиб, ғазаб отига минди:
-Шанхайдаги маҳаллий полицияда хизмат қилувчи одамимизнинг гапларига қараганда, “Триада” гуруҳи назорат қилувчи ҳудудша полициячилар қадам босишга қўрқар экан, акс ҳолда уларнинг ўртасида ўзаро низо чиқиши мумкин эмиш.
Айнан шу сабаб мен Шанхайга жўнадим.
Шанхай полициясида хизмат қилувчи дўстимиз юқорида айтиб ўтилган сабаблар туфайли мени ичкаригача кузатмади. Лекин мен қаерга ва қандай қилиб боришим кераклигини билардим. Мен ўзимга керак бўлган хонадонни излаб топдим ва ичкаридан келаётган овозларга қулоқ тутдим. Эшик қия очиқ экан, мен ичкаридан келаётган қизчанинг инграш овозини эшитдим. Эҳтимол, бу Сюй Миннинг овози бўлса керак, деб ўйладим. Қиз айнан нималарни гапираётганини мен тушунолмадим. Шовқин солмасликка ҳаракат қилиб, секингина ғира-шира ёритилган хонага кирдим. Қиз мени кўриб йиғлаб юборди.
-Сюй Мин!
Ҳа, бу амакивачча синглим эди. Сюй Мин менга талпинди, аммо шу заҳотиёқ қаердандир бир эркак чиқиб, унинг қўлидан тутди ва бошқа хонага итарди. Мен қимматбаҳо костюм кийиб, ёзув столи атрофида ўтирган салобатли одамга яқин келдим. Кўринишидан у шу ернинг бошлиғига ўхшайди. Унга хушмуомалалик билан салом бериб, дедим:
-Ҳурматли жаноб, ўйлашимча, бу қизга нисбатан тушунмовчилик юз берди.
-Ҳой йигит, бу қизчанинг сенга ҳеч қандай алоқаси йўқ, - деб бўкирди стол ёнида ўтирган жаноб. У бошини ҳам кўтармади.
Ҳаммасидан ҳам жанобнинг мен томонга бир қараб қўймаганлигига жаҳлим чиқди. Шунда тез ҳаракат қилишга ўрганган одам сифатида қатъий ва ишончли гапирдим:
-Сиз ўғирлаб кетган қиз...
-Биз ҳеч кимни ўғирлаганимиз йўқ, - деб гапимни бўлди у.
-Мен нима демоқчи эканлигимни тушунмаяпсиз шекилли, - дедим мен таслим бўлмасдан. – Сю Миннинг келиб чиқиши Кантондан, Су қабиласидан. Сиз албатта уни озод қилишингиз ва бобом Чжэн Лин Судан кечирим сўрашингиз керак.
Эътиборли жаноб афтини бужмайтириб тиришди. Бизнинг оиламиз шаънини топтаб, ҳақоратлаган одам кечирим сўраб, етказган зарарни қоплаши кераклигини ҳар бир кимса жуда яхши билади. Акс ҳолда ҳақоратланган томон унинг қабиласини йўқ қилиб ташламагунича, қонли қасос олишни давом эттираверади. Мен нималар ҳақида гапираётганимни жаноб жуда яхши тушуниб турарди, аммо менинг келиб чиқишим Су қабиласидан эканлигига ишонгиси келмади, шекилли.
-Чжэн Лин Судан кечирим сўрашим керак? – деб масҳара қилди жаноб. – Хўш, сен ким бўласан, юмалоқкўз? – ҳиқиллади у ва нафрат билан менинг юзимга тупурди.
Бирдан менинг орқамдаги эшик катта очилди ва хонага пичоқлар билан қуролланган етти-саккизта барзанги кишилар кириб келди. Бундай вазиятдан тинчлик йўли билан чиқиб кетиб бўлмаслиги тушунарли. Мен халтамдан ойболтамни олдим, йўлбарс ишга киришди.
Бу безбетларнинг таъзирини бериб, “Триада” тарафдорлари томонидан ҳеч бир қаршиликсиз Сюй Минни уйга олиб кетдим. Ушбу ҳодиса туфайли мен қариндош-уруғларимнинг диққатига сазовор бўлдим. Менга эса айнан шу етишмас эди.
